Rechtsvormen

Een eenmanszaak ontstaat wanneer een particulier persoon een bedrijf opricht of een zaak opent. De eigenaar van een eenmanszaak is onbeperkt en met heel zijn vermogen – ook met zijn persoonlijk vermogen – aansprakelijk voor de door hem aangegane verbintenissen en voor de door hem veroorzaakte schade. De winst resp. opbrengst of het verlies van de firma wordt de zakenman onmiddellijk aangerekend, waarbij het jaarresultaat van zijn onderneming verplicht in de inkomensbelasting valt.

Een Gesellschaft bürgerlichen Rechts ontstaat door de vereniging en het samenwerken van minstens twee personen met het oog op een bepaald doel, bijv. het runnen van een onderneming. Het contract over de oprichting van een GbR behoeft geen speciale vorm en kan dus ook mondeling worden afgesloten. Om voor alle betrokkenen de vereiste rechtszekerheid tot stand te brengen, is het in elk geval toch aangeraden het contract schriftelijk op te stellen. Kenmerkend voor de GbR als personenvennootschap is, dat zij los van de vennoten niet over een eigen rechtspersoonlijkheid beschikt. De vennoten worden veeleer behandeld als exploitanten van een eenmanszaak, d.w.z. dat elke vennoot rechtstreeks, solidair en onbeperkt met heel zijn vermogen aansprakelijk is voor alle schulden van de onderneming. Met betrekking tot hun aandeel in de winst resp. het verlies van de vennootschap zijn de vennoten onderworpen aan de inkomensbelasting.

De Offene Handelsgesellschaft (vennootschap onder firma) is een personenvennootschap, met het doel een handelsonderneming onder gemeenschappelijke naam te drijven. De vennoten zijn persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk voor de vennootschapsschulden. De oprichting van een OHG geschiedt door het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst en is niet aan enige formele vereisten gebonden. Slechts indien een vennoot onroerend goed in het vennootschapsvermogen inbrengt, dient de samenwerkingsovereenkomst notarieel bekrachtigd te worden. De OHG moet door ieder van de vennoten bij het Handelsregister worden aangemeld.

De Gesellschaft mit beschränkter Haftung (GmbH) is te vergelijken met de Nederlandse BV.
De GmbH is een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid met een in aandelen verdeeld kapitaal en kan elk wettelijk doel nastreven. Crediteuren van de GmbH hebben slechts verhaal op het vennootschapsvermogen. De GmbH is de meest voorkomende vennootschapsvorm in Duitsland. Oprichting kan door één persoon geschieden en er is een maatschappelijk aandelenkapitaal vereist van ten minste 25.000 euro. De minimumkapitaaldeelneming bedraagt 100 euro. De akte van oprichting moet notarieel bekrachtigd worden. De GmbH bestaat juridisch pas op het moment dat zij wordt ingeschreven in het Handelsregister.

De Unternehmergesellschaft, ofwel UG (haftungsbeschränkt) is bij een gering maatschappelijk kapitaal een alternatief voor buitenlandse rechtsvormen, waarbij de oprichter zich moet onderwerpen aan onbekende buitenlandse wettelijke regelingen (bijvoorbeeld in geval van een Britse Limited).

Afgezien van het verschil in maatschappelijk kapitaal lijkt de UG (haftungsbeschränkt) sterk op een GmbH. Een UG (haftungsbeschränkt) kan wel omgezet worden in een GmbH. Een UG (haftungsbeschränkt) is verplicht ieder jaar een vierde van de jaarwinst (minus voorwaartse verliescompensatie) te reserveren. Wanneer de reserves een totaal vermogen van 25.000 euro hebben bereikt, kan de UG door middel van een kapitaalverhoging tot GmbH worden zonder formele wijziging van de rechtsvorm.

De Kommanditgesellschaft is een aparte vorm van de OHG, waarbij twee soorten vennoten te onderscheiden zijn: ‘Komplementäre‘, dit zijn de vennoten die persoonlijk en onbeperkt aansprakelijk zijn voor de vennootschapsschulden (zoals beherende vennoten van Nederlandse commanditaire vennootschappen). ‘Kommanditisten‘, dit zijn vennoten wier aansprakelijkheid niet verder reikt dan hun inbreng (zoals de Nederlandse commanditaire vennoten).

Voor de KG gelden dezelfde regels als voor de OHG. Een uitzondering hierop is voornamelijk het verbod van de commanditaire vennoten de KG te besturen dan wel te vertegenwoordigen. Een bijzondere vorm van de KG is de KG waarbij niet een natuurlijk persoon, maar een rechtspersoon (GmbH) als beherende vennoot optreedt. Dit is een GmbH & Co KG. Hierdoor wordt de persoonlijke aansprakelijkheid van de beherende vennoot door het GmbH-recht beperkt tot de omvang van het maatschappelijk aandelenkapitaal. De GmbH is geen deelgerechtigde en heeft derhalve ook geen kapitaalaandeel en deelt dus niet in de winst noch in het verlies van de vennootschap.